lek. Michał Dąbrowski
Właściwości witaminy K dla dzieci – jaką spełnia rolę w naszym organizmie?
Witamina K jest grupą związków rozpuszczalnych w tłuszczach (część owych związków wytwarzają rośliny zielone, a część bakterie), do najważniejszych zaliczamy witaminę K1 i K2. Została odkryta w 1935 roku przez duńskiego biochemika i fizjologa Henryka Dama, który kilka lat później otrzymał za to odkrycie Nagrodę Nobla. Jakie są podstawowe właściwości witaminy K dla dzieci? Przede wszystkim ma silne działanie przeciwkrwotoczne - wspomaga krzepnięcie krwi (wytwarza w wątrobie potrzebną do tego procesu protrombinę) oraz zapewnia odpowiednią pracę układu odpornościowego. Witamina K dla dzieci wspiera też gospodarkę wapniową organizmu, zapobiegając ryzyku wystąpienia osteoporozy w przyszłości. Ma właściwości przeciwzapalne i może chronić przed chorobami nowotworowymi oraz Alzheimerem.
Witamina K dla dzieci – dlaczego noworodki otrzymują ją tuż po urodzeniu?
Wielu rodziców nie jest świadomych tego, że dzieci rodzą się z niedoborem witaminy K, a naturalne mleko matki zawiera jej minimalne ilości. Ze względu na niedojrzały układ pokarmowy – jałowa flora bakteryjna noworodków nie jest w stanie wytwarzać potrzebnej ilości witaminy K. Zgodnie z opinią Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, konieczne jest podanie domięśniowo jednorazowej dawki (1 miligram) witaminy K noworodkowi (przez położną lub personel szpitalny) w ciągu pierwszych 6 godzin po urodzeniu. Taka profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K dla dzieci zapobiega wystąpieniu tzw. krwotoku niemowlęcego, który może doprowadzić nawet do krwawień do mózgu. Według aktualnych szacunków choroba krwotoczna może dotknąć nawet 1 dziecko na 400 urodzonych.
Witamina K dla dzieci - w jakich produktach jest jej najwięcej?
Gdzie występuje witamina K dla dzieci i dorosłych? Co stanowi jej wyjątkowo cenne źródło? Bogate w witaminę K dla dzieci są przede wszystkim rośliny zielone - jarmuż, sałata, szparagi, ogórek, szpinak, groszek, brokuły, brukselka, cukinia, a także kapusta, marchew, kalafior, rzeżucha, botwinka, wątroba wołowa, żółtka jaj, mleko i produkty mleczne (kefiry, sery dojrzewające). Jak widać, produktów jest naprawdę sporo, dzięki czemu przygotowywanie zróżnicowanych posiłków, które będą smakowały nawet najbardziej wybrednemu dziecku, nie powinno być dla rodziców problemem.
Witaminy K dla dzieci – objawy niedoboru
Jak są główne objawy niedoboru witaminy K dla dzieci? Mali pacjenci, u których stwierdza się niedobory witaminowe, są podatni na złamania, mają często siniaki na skórze, ich rany wolniej się goją, a w przypadku niemowląt - ich rozwój i wzrastanie są wolniejsze (wapń dostaje się do tętnic, zamiast odkładać się w kośćcu, co powoduje zwapnienie naczyń krwionośnych). Niedobór witaminy K u dzieci zwiększa ryzyko krwotoków z nosa. Może być przyczyną biegunek i krwotoków wewnętrznych (np. przewodu pokarmowego) czy też powodować krwiomocz. Szczególnie niebezpiecznym objawem są krwotoki wewnątrzczaszkowe.
Jak widać, brak witaminy K prowadzi do wielu problemów zdrowotnych, dlatego w trosce o zdrowie najmłodszych, należy dbać o jej prawidłową, dzienną dawkę. Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na witaminę K dla dzieci? Otóż:
- niemowlęta do 6. miesiąca życia powinny przyjmować z pokarmem 0,5 mg witaminy K,
- dzieci w grupie wiekowej 6-12 miesięcy – 1 mg,
- dzieci w wieku 1-3 lata – 1,5 mg,
- dzieci w przedziale wiekowym 4-6 lat – 2 mg,
- starsze dzieci w wieku 7-10 lat – 3 mg,
- nastolatki w wieku 11-14 lat – 4,5 mg,
- dziewczęta w grupie wiekowej 15-18 lat – 5,5 mg, a chłopcy – 6,5 mg.
Kto jest najbardziej narażony na niedobory witaminy K, oprócz noworodków i niemowlaków? Są to m.in.:
- seniorzy z osteoporozą,
- osoby cierpiące na mukowiscydozę,
- pacjenci po udarach,
- osoby ze stwierdzonymi chorobami wątroby,
- chorzy z zaburzeniami trawienia,
- pacjenci onkologiczni,
- osoby po długiej antybiotykoterapii.
Wchłanianie witaminy K może też zaburzać nadmierne spożycie alkoholu (niestety niedobory witaminy K są niejednokrotnie stwierdzane u noworodków z alkoholowym zespołem płodowym, tzw. FAS).
Witamina K dla dzieci – objawy nadmiaru
Jeśli chodzi o hiperwitaminozę witaminy K dla dzieci, to dosyć rzadko spotykane zjawisko. Jakie są typowe symptomy świadczące o nadmiarze tej witaminy w organizmie? Przedawkowanie może wywoływać reakcje alergiczne, objawia się nadmierną potliwością, bólami brzucha, zapaleniem jelit, uczuciem gorąca. Co więcej, może prowadzić do niedokrwistości, anemii, a w przypadku niemowląt zwiększa ryzyko wystąpienia żółtaczki i powstania uszkodzeń tkanki mózgowej.
Podsumowując, zarówno nadmiar, jak i niedobór witaminy K dla dzieci niesie ze sobą pewne konsekwencje zdrowotne. Witamina K zapobiega nadmiernym krwawieniom i nieprawidłowej mineralizacji kości, zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego i choroby wieńcowej, a także wzmacnia układ immunologiczny. Dlatego w trosce o prawidłowy rozwój potomstwa, warto wprowadzać do codziennej diety produkty bogate w witaminę K, a w razie wyraźnych wskazań lekarza stosować odpowiednie suplementy witaminowe.