BMI dzieci to wskaźnik masy ciała najmłodszych, dzięki któremu rodzice mogą kontrolować rozwój pociech i odpowiednio reagować w przypadku stwierdzenia niedowagi, nadwagi lub – co gorsza – otyłości. Masa dziecka zależy od wielu czynników: uwarunkowań genetycznych, metod żywienia, ogólnych warunków bytowych rodziny, przebytych chorób, a także relacji między pociechą a rodzicami. Jak interpretować wskaźnik BMI dzieci?
BMI dzieci a siatki centylowe
Pierwsze kilka lat życia dziecka to czas bardzo intensywnego rozwoju malucha, właśnie wtedy kształtują się jego nawyki żywieniowe i stabilizuje przemiana materii. Kluczowe jest, aby na tym wczesnym etapie dzieciństwa uważnie obserwować małe dziecko w kontekście jego masy ciała i weryfikować wagę z siatkami centylowymi. Obliczanie BMI dzieci, czyli indeksu masy ciała (Body Mass Index), zwanego także zamiennie wskaźnikiem Queteleta, zależy od wieku i płci. Wskaźnik BMI został opracowany już w 1832 roku – pozwala oszacować stopień tkanki tłuszczowej nie tylko u dzieci, lecz także osób dorosłych. Chcąc obiektywnie ocenić przyrost masy ciała oraz wzrostu, rodzice powinni zapoznać się z tzw. siatkami centylowymi – narzędziami, które są nierozerwalnie połączone z obliczaniem BMI dziecka. Nie każdy młody rodzic wie, czym są siatki centylowe. To wykresy wykorzystywane do obiektywnej oceny rozwoju fizycznego najmłodszych (siatki centylowe znajdują się w książeczce zdrowia dziecka). Centyl jest jednostką statystyczną, która pokazuje, jak wygląda wynik danego pomiaru w odniesieniu do rówieśników dziecka. Należy podkreślić, że każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny i wzrasta w swoim tempie – tak więc, jeśli jego rozwój odbiega nieco od rówieśników, nie zawsze musi to być powodem do niepokoju. Jak pokazuje praktyka lekarska, wiele bardzo szczupłych dzieci jest zdrowych i naprawdę dobrze się rozwija. Szczególnie, jeśli ich rodzice również są szczupli i niewysocy. Często nie ma podstaw do obaw również w przypadku większych i grubszych dzieci, których masa urodzeniowa była wysoka – wówczas często maluch już od początku swojego życia utrzymuje się w górnych granicach normy.
BMI dzieci a nadwaga
Nadwaga u dziecka to coraz częstsze zjawisko – jak wynika z raportu Światowej Organizacji Zdrowia, w ciągu ostatnich 15 lat drastycznie wzrosła liczba dzieci z nadwagą i otyłością. Już u co 5. polskiego dziecka stwierdza się nadmierny przyrost masy ciała. Jak postępować, gdy BMI dziecka znacznie przekracza dopuszczalne normy? Konieczna jest konsultacja z dietetykiem dziecięcym i wprowadzenie wielu zmian w życiu codziennym całej rodziny. Rodzice powinny zadbać o racjonalne, zbilansowane żywienie pociechy. Należy wyeliminować jedzenie typu fast food, słodzone syropy, soki i napoje gazowane, wysokoprzetworzone produkty z dużą zawartością cukru oraz tłuszczu. Dziecku z nadmiarem tkanki tłuszczowej należy zapewnić też codziennie odpowiednią dawkę ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu. Rodzice powinni zachęcać dziecko do jazdy na rowerze, hulajnodze, rolkach, chodzić na wspólne, rodzinne spacery lub grać w gry zespołowe typu siatkówka, koszykówka, piłka nożna. Warto mieć świadomość, że nadwaga u najmłodszych może obniżać sprawność motoryczną, powodować przeciążenia układu kostno-stawowego. Chcąc uniknąć tzw. efektu jojo, należy pamiętać, że zmiana niewłaściwych nawyków żywieniowych powinna być trwała i dotyczyć całej rodziny. Wszyscy domownicy muszą bezwzględnie dostosować się do nowego, zdrowszego stylu życia. Jak wiadomo, dzieci najlepiej uczą się przez dobry przykład.
Podsumowując, BMI dziecka to przydatne narzędzie, dzięki któremu można stwierdzić, czy pociecha ma prawidłową wagę, niedowagę, nadwagę, czy może choruje na otyłość. Nie jest to jednak jedyny wyznacznik prawidłowego rozwoju dziecka. Chcąc sprawdzić, czy maluch mieści się w normach wagi i wzrostu odpowiednich dla swojego wieku, należy korzystać również z tzw. siatek centylowych. Aby upewnić się, że pociecha rozwija się prawidłowo, a stosowana dieta dziecka odpowiada jego potrzebom, warto udać się do pediatry oraz dietetyka dziecięcego i przedstawić swoje ewentualne wątpliwości.
