Nadwaga u dzieci to ważny problem, który może doprowadzić do rozwoju wielu poważnych schorzeń w życiu dorosłym, m.in. chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy oraz nowotworów. Zjawisko to rozpoczyna się często już we wczesnym dzieciństwie na skutek przekarmienia niemowląt. Wysokoenergetyczne żywienie zwiększa też apetyt malucha. Niestety nadmiar tkanki tłuszczowej u pociechy jest często bagatelizowany przez rodziców, co jest dużym błędem. Jak skutecznie walczyć z nadwagą u dzieci? Co zmniejszy otłuszczenie ciała i pozwoli zachować im zdrowie?
Nadwaga i otyłość wśród dzieci oraz młodzieży w Polsce
Dane statystyczne są bardzo niepokojące, mamy do czynienia z prawdziwą epidemią nadwagi i otyłości u młodych pokoleń. To poważny problem zdrowotny, z którym społeczeństwo ewidentnie sobie nie radzi. Z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że w ciągu ostatnich 10-15 lat drastycznie wzrósł odsetek dzieci i młodzieży z nadwagą oraz otyłością. Już 25% polskich dzieci cierpi z powodu nadmiernego przyrostu masy ciała. Co powoduje nadwagę u dzieci?
Do czynników sprawczych nadwagi i otyłości u dzieci należą:
- predyspozycje genetyczne,
- złe nawyki żywieniowe (zwłaszcza spożywanie słodyczy i chipsów),
- niedostateczna ilość ruchu na co dzień,
- problemy emocjonalne (np. zajadanie stresu),
- zaburzenia hormonalne.
Czym różni się nadwaga u dziecka od otyłości? Otyłość jest patologicznym zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie, w przypadku nadwagi ilość owej tkanki jest mniejsza. Otyłość jest znacznie niebezpieczniejsza od nadwagi, gdyż jest już klasyfikowana jako przewlekła choroba. Jak rozpoznać, czy dziecko ma nadwagę, czy może już otyłość? W ocenie poziomu tkanki tłuszczowej pomaga wskaźnik BMI.
1. Zdrowa dieta to klucz do walki z nadwagą u dziecka
Podstawą przywrócenia dziecku prawidłowej masy ciała jest racjonalne, zbilansowane żywienie. Jak powinna wyglądać dieta dziecka z nadwagą? Konieczne jest odrzucenie jedzenia typu fast food, instant, wszystkich wysokoprzetworzonych produktów z dużą zawartością cukru i tłuszczu, na rzecz surowych warzyw, owoców, chudego mięsa, orzechów, pełnoziarnistego pieczywa, niskosłodzonych jogurtów, kefirów. Dzieci z nadwagą nie powinny też pić słodzonych soków, napojów gazowanych, energetyzujących ani syropów – należy zastąpić je wodą mineralną. Istotna jest także regularność spożywanych posiłków oraz ich kaloryczność (warto zasięgnąć pomocy dietetyka w tej kwestii). Przydatna może okazać się też suplementacja witamin.
Pamiętajmy, zdrowa dieta wspomaga też rozwój mózgu dziecka.
2. Aktywność fizyczna w walce z nadwagą
Jednym z powodów nadwagi u dzieci jest bez wątpienia brak aktywności fizycznej. Regularny ruch w połączeniu ze zdrową dietą może skutecznie pomóc w eliminacji nadwyżki tkanki tłuszczowej. Nadwaga u dzieci może pogarszać sprawność motoryczną – upośledzać ją, przyczyniać się do wad postawy, wskutek przeciążenia układu kostno-stawowego. Dlatego warto zachęcić dziecko do sportu – zapisać je na zajęcia, które lubi. Dzięki tym działaniom poprawi się nie tylko sylwetka, lecz także siła, gibkość i koordynacja pociechy. Dobrym pomysłem będzie wspólna aktywność sportowa – spacery, jazda na rowerze, hulajnodze, granie w gry zespołowe.
3. Nadwaga u dzieci a wsparcie psychologa
Dla części dzieci nadprogramowe kilogramy są też źródłem zaburzeń emocjonalnych – kompleksów, obniżonej samooceny, a nawet depresji. Warto pamiętać, że wiele dzieci z nadwagą, poza pomocą dietetyka, potrzebuje również opieki psychologicznej. Pomoc psychologa jest wskazana szczególnie wtedy, gdy dziecko z nadwagą nie akceptuje swojego wyglądu, co przekłada się na jego życie społeczno-towarzyskie, lub nie chce schudnąć (stawia opór przed nowymi zaleceniami żywieniowymi, źle reaguje na zmiany w obfitości posiłków, nie uprawia aktywności fizycznej). Porady specjalisty mogą potrzebować też rodzice, którzy nie potrafią ograniczyć porcji posiłków dziecka (bo np. mają wówczas poczucie winy lub brakuje im konsekwencji w działaniu).
4. Ogólna zmiana stylu życia pomoże pozbyć się nadwagi u dziecka
Aby nadwaga u dzieci została wyeliminowana długofalowo, nie powróciła w postaci efektu jo jo, konieczna jest trwała, ogólna zmiana stylu życia dziecka, a najlepiej całej rodziny. Pociecha nie powinna spożywać posiłków przed telewizorem czy komputerem – zamiast komunikacji miejskiej częściej chodzić na piechotę, wysypiać się, wchodzić po schodach, zamiast korzystać z windy. Co jeszcze sprzyja pozbyciu się problemu nadwagi u dzieci?
5. Spędzanie wspólnie czasu sposobem na nadwagę u dzieci
Nadwaga u dzieci może być konsekwencją nudy, pociecha z braku zainteresowania mamy i taty – je w nadmiarze słodycze, chipsy i inne wysokoprzetworzone produkty. Niektórzy rodzice, zamiast spędzić czas z dzieckiem, wolą dać mu słodkie przekąski i pozwolić grać na komputerze lub telefonie, co jest ogromnym błędem i zaniedbaniem. Warto zmienić te praktyki i przyzwyczajenia, stawiając na rodzinne, najlepiej aktywne spędzanie czasu – tak, aby dziecko widziało rozrywkę w innych sferach niż jedzenie.
Podsumowując, rolą rodziców jest zadbanie o prawidłową masę ciała dziecka, wykształcenie w nim pozytywnych, zdrowych nawyków żywieniowych oraz zachęcanie do aktywności fizycznej już od najmłodszych lat, wygrać z nadwagą u dzieci najlepiej poprzez dobry przykład.
