Otyłość u dzieci – choroba 21. wieku

Ostatnio coraz częściej mówi się o problemie otyłości wśród ludzi. Szczególnie dzieci narażone są na negatywne skutki nadmiernej masy ciała. Zdrowe nawyki u dziecka mogą sprawić, że nie będzie miało ono problemów w przyszłości. Pamiętajmy, że zbilansowana dieta u dzieci może mieć ogromny wpływ na ich zdrowie nie tylko fizyczne, ale też psychiczne. Nawyki kształtowane są na podstawie tego, co dziecko widzi w domu, szkole i wśród rówieśników. Odpowiednia profilaktyka może znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe czy nawet cukrzycę.

Otyłość u dzieci

Otyłość dziecięca stanowi problem nie tylko w krajach rozwiniętych, ale także w krajach rozwijających się. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że otyłe dzieci prawdopodobnie pozostaną otyłe w wieku dorosłym, co znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na choroby cywilizacyjne, takie jak cukrzyca oraz choroby układu krążenia. Otyłość u dzieci ma wpływ nie tylko na ich zdrowie fizyczne, ale także na dobrostan psychiczny oraz poczucie własnej wartości. Nadmierna masa ciała wiąże się z ryzykiem zaburzeń metabolicznych, neurologicznych, a także ortopedycznych. Otyłe dziecko zmaga się nie tylko z gorszym samopoczuciem, ale ma również problemy z nauką. Dodatkowo nie radzi sobie wśród rówieśników i unika nawiązywania głębszych relacji. Znacznie obniża to jakość życia dziecka.

Podczas kontroli NIK z lat 2018-2020, podczas której kontrolerzy przeanalizowali przypadki 644 dzieci, okazało się, że u 22% dzieci w wieku 2-18 lat stwierdzono nadmierną masę ciała, 65% spośród nich miało nadwagę, a 35% otyłość. Otyłość była tak samo powszechna u chłopców, jak i u dziewczynek, z minimalną przewagą płci męskiej. Badania pokazały, że szczególnie narażone na otyłość są dzieci w grupie wiekowej 10 – 14 lat.

Przyczyny

Przyjmuje się, że otyłość wynika z dodatniego bilansu energetycznego, czyli braku równowagi między spożyciem a wydatkowaniem energii. Jest to związane ze stylem życia całej rodziny, ponieważ dziecko bardzo łatwo przejmuje nasze nawyki. Czynniki dietetyczne mające duży wpływ na powstawanie otyłości to:

  • spożywanie zbyt dużych porcji,
  • spożywanie fast foodów,
  • częste przekąski,
  • picie słodzonych napojów zamiast wody,
  • zbyt mało ruchu.

Ostatnio mówi się też coraz więcej o genetycznych przyczynach otyłości. Podłoże genetyczne może mieć wpływ na zwiększone ryzyko zachorowania. Oprócz tego ważną rolę odgrywa styl życia rodziców i dziecka. Wiele badań sugeruje, że rodziny, które razem jedzą posiłki przygotowywane w domu, spożywają wtedy zdrowszą żywność i mają lepsze nawyki żywieniowe w przyszłości. Dzieci uczą się, naśladując nasze zachowania. Jeśli będziemy dbali o samodzielne przygotowywanie posiłków i próbowanie nowych rzeczy – dziecko też się tego nauczy. Wpływ ma także to, jak rodzice spędzają czas wolny. Jeśli przychodząc z pracy, siadamy przed telewizorem, nasze dziecko nie zainteresuje się aktywnym spędzaniem czasu.

Zapobieganie

Kluczem do osiągnięcia i utrzymania prawidłowej masy ciała nie są krótkotrwałe modyfikacje w żywieniu dziecka. Zapobieganie otyłości polega na całkowitej zmianie stylu życia, która obejmuje zbilansowaną dietę i aktywność fizyczną. Najważniejsze w całym procesie jest wspierania dziecka. Musi ono czuć się kochane bez względu na to ile waży. Najlepszym sposobem na uniknięcie poważnych skutków otyłości jest profilaktyka. Dzieci z otyłością często mają wyższe ciśnienie krwi, wysokie stężenie cholesterolu, problemy z oddychaniem, takie jak astma czy bezdech senny, zgagę, a także problemy ze stawami. Otyłość u dzieci wiąże się również z wysokim ryzykiem depresji. Zmiana nawyków żywieniowych jest absolutnie niezbędna. Większość dzieci je to, co kupują rodzice, dlatego Ty też musisz przejść przemianę.

Zdrowa dieta u dzieci nie oznacza wielkiej rewolucji. Wystarczą małe rzeczy, do których dziecko łatwiej się przyzwyczai.

  1. Ogranicz cukier – zamiast gotowych słodyczy spróbuj zrobić owsiane batoniki lub słodkie przekąski na bazie daktyli.
  2. Zamień słodzone napoje na wodę z owocami.
  3. Postaraj się gotować posiłki razem z dzieckiem, aby kształtować zdrowe nawyki.
  4. Zrezygnuj z przetworzonej żywności na rzecz świeżych produktów.
  5. Znajdź rodzaj aktywności, którą może wykonywać cała rodzina – idźcie na spacer do lasu, grajcie w piłkę, wybierzcie się na basen.
  6. Ogranicz słone przekąski – jeśli rodzina jest przyzwyczajona do spożywania przekąsek podczas wspólnego oglądania telewizji, wybierz zdrowsze wersje, takie jak orzechy czy surowe warzywa pokrojone w słupki.

Leczenie

Kluczem do osiągnięcia i utrzymania prawidłowej masy ciała nie są krótkotrwałe modyfikacje w żywieniu dziecka. Leczenie otyłości polega na całkowitej zmianie stylu życia, która obejmuje zbilansowaną dietę i aktywność fizyczną.

Najlepszym sposobem na zaszczepienie w dziecku zdrowych nawyków jest bycie dobrym wzorem do naśladowania. Leczenie otyłości u dziecka odbywa się zawsze pod kontrolą lekarza i opiera się o 5 zasad:

  • około 60 minut aktywności fizycznej dziennie,
  • pilnowanie, aby porcje jedzenia były odpowiednie dla dziecka,
  • ograniczenie słodkich napojów i przekąsek,
  • jedzenie zdrowych, przygotowywanych w domu posiłków, które zawierają warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste – dzięki temu zapobiegniemy niedoborom witamin i składników mineralnych u dziecka,
  • odpowiednia ilość snu.