Czy dziecko może zostać wegetarianinem? Dziś, kiedy dieta wegetariańska budzi coraz mniej kontrowersji, takie pytanie zadaje sobie wielu rodziców. Wegetarianizm u dzieci oceniany jest bardzo różnie. Z jednej strony, uchodzi za zdrową alternatywę, chroniącą przed chorobami cywilizacyjnymi. Z drugiej jednak, niesie obawy o anemię, awitaminozę i zbyt monotonną dietę, której zasad maluchy nie będą chciały przestrzegać. Czy dieta wegetariańska dla dzieci to zdrowe rozwiązanie?
Co to jest wegetarianizm?
Wegetarianizm to przede wszystkim postawa etyczna, światopoglądowa, której istotą jest celowe wyłączanie z diety mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego. Dieta roślinna to sposób, aby poprawić jakość i długość życia zwierząt, które są nadmiernie zabijane dla zaspokojenia potrzeb żywieniowych ludzi na całym świecie. Masowa, przemysłowa hodowla zwierząt pochłania ogromne ilości wody i produktów roślinnych, szkodząc środowisku naturalnemu i pogłębiając problem głodu w biedniejszych krajach, leżących głównie w Afryce oraz Azji. Wegetarianizm się temu przeciwstawia. Jego zwolennicy żywią przekonanie, że im więcej osób stosuje dietę wegetariańską dla dzieci i dorosłych, tym krótsza droga do rozwiązania największych trudności cywilizacyjnych XXI wieku. Dotyczy to także najpowszechniejszych chorób – cukrzycy, nadciśnienia, nowotworów, z powodu których codziennie umierają setki tysięcy osób na całym świecie.
Co jedzą wegetarianie?
Zasadniczo, dieta wegetariańska to dieta roślinna. Trzeba jednak wiedzieć, że wegetarianizm występuje w kilku odmianach – jedną z najbardziej restrykcyjnych jest weganizm. Gdy jest się wegetarianinem, je się warzywa i owoce, zboża, a także produkty mleczne, jaja, orzechy, nasiona i inne roślinne źródła białka. Natomiast, gdy jest się weganinem, można spożyć wyłącznie te produkty, które nie są związane w żaden sposób z eksploatacją zwierząt. W weganizmie żywieniowym nie ma więc miejsca na jaja, ryby, masło, mleko, ser ani nawet miód.
Właśnie ze względu na restrykcje dieta wegańska dla dzieci budzi znacznie więcej obaw, ale też emocji niż dieta wegetariańska dla dzieci. Część pediatrów obawia się, że niedobory żywieniowe mogą doprowadzić do niedokrwistości (anemii), niedożywienia, stać się przyczyną wielu chorób i nieprawidłowego rozwoju. Opinie na ten temat są mocno podzielone. Amerykańskie badania jasno pokazują, że dzieci wegańskie cieszą się dobrym zdrowiem, są bystre, sprawne fizycznie, a jedyną rzeczą, jaka może je wyróżniać, to szczupła sylwetka.
Odmiany diety wegetariańskiej dla dzieci i dorosłych
- Laktoowowegetarianizm – dieta oparta na produktach roślinnych, nabiale i jajach.
- Laktowegetarianizm – dieta roślinna włączająca nabiał.
- Weganizm – dieta wyłącznie roślinna, z wyłączeniem wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego.
- Witarianizm – dieta roślinna oparta na spożywaniu jedynie surowych warzyw i owoców.
- Frutarianizm – dieta oparta wyłącznie na owocach, które same odpadają od rośliny.
Zdrowa dieta wegetariańska
W opinii Amerykańskiego Towarzystwa Dietetycznego wegetarianizm, tak samo jak weganizm, to zdrowy i bardzo korzystny sposób żywienia, który może być stosowany na każdym etapie życia, także w okresie dzieciństwa, dorastania, ciąży i laktacji. Dieta wegetariańska dla dzieci jest również pozytywnie oceniana przez polski Instytut Żywności i Żywienia. Uważa się, że wykluczenie, a nawet ograniczenie spożycia mięsa do 0,5 kg tygodniowo przyczynia się do poprawy zdrowia. To zalecany model żywienia, dzięki któremu można:
- uniknąć niekorzystnych błędów żywieniowych,
- utrzymać właściwą masę ciała (BMI),
- zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę, nadciśnienie, a także, w niewielkim stopniu choroby nowotworowe.
Dieta wegetariańska dla dzieci dostarcza dużej ilości błonnika pokarmowego, potasu, magnezu, folianów (m.in kwas foliowy, czyli wit. B6), witamin A, E i C oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Jednocześnie pomaga ograniczyć ilość cholesterolu, nasyconych kwasów tłuszczowych oraz tłuszczów trans. Jeśli jednak jest źle prowadzona, łatwo staje się przyczyną niedoboru żelaza, wapnia, cynku oraz witaminy B12 i rzeczywiście grozi anemią (niedokrwistością), awitaminozą, niedożywieniem i ogólnymi problemami, także ze strony układu nerwowego. Kluczowe jest zatem, aby wegetarianizm u dzieci był prowadzony pod okiem specjalistów – pediatry oraz dietetyka. Rodzice małych wegetarian powinni zadbać o to, aby każdy posiłek ich dzieci był odpowiednio zbilansowany, a w razie potrzeby wsparty odpowiednią suplementacją.
Co powinni jeść wegetarianie?
Dieta wegańska i dieta wegetariańska dla dzieci powinny być bardzo dobrze zbilansowane. Zdaniem ekspertów ds. żywienia należy dołożyć wszelkich starań, zwłaszcza gdy wegetarianinem staje się uczeń wyższych klas lub nastolatek, aby brak mięsa rekompensował jeden główny składnik spożywczy – na przykład ser lub jaja. Zdrowa dieta wegetariańska musi składać się ze zbóż, owoców, warzyw i roślin strączkowych, podanych w odpowiednich ilościach i proporcjach. Warto podsuwać dzieciom różne produkty w różnych formach, tak aby ich dieta nie stała się monotonna, nudna i zniechęcająca.
- Bardzo ważne jest uzupełnianie poziomu żelaza, który jest gorzej przyswajalny z pokarmów roślinnych. Aby poprawić jego przyswajalność, zaleca się moczenie i mielenie zbóż oraz warzyw strączkowych, a także podawanie ich w towarzystwie folianów, witaminy C i karotenoidów. Dobrym pomysłem na obiad w diecie wegetariańskiej dla dzieci mogą okazać się bataty z natką pietruszki lub szpinak z orzechami. Do codziennego menu warto włączyć też domowy chleb na zakwasie.
- Trzeba też zadbać, aby dania wegetariańskie były dobrym źródłem wapnia. Do gotowania można wykorzystać soję i jej przetwory, ale też orzechy i nasiona. Wchłanialność wapnia poprawia witamina D, która też jest bardzo ważna w diecie wegetariańskiej dla dzieci.
- Wegetarianizm u dzieci wymaga dodatkowej suplementacji, zwłaszcza zimą oraz, gdy z jadłospisu wyłączony jest nabiał. Dieta wegańska dla dzieci powinna być uzupełniana witaminami B12 i D, a także objęta szczególną kontrolą, aby nie dopuścić do niedoborów i związanych z nimi zaburzeń.
Czy dieta wegetariańska dla dzieci to zdrowe rozwiązanie?
Dieta wegetariańska dla dzieci jest dobrym rozwiązaniem, o ile pozostaje kompletna i dobrze zbilansowana. W codziennym menu małych wegetarian muszą znaleźć się wszystkie składniki odżywcze, skomponowane w posiłkach w taki sposób, aby były jak najlepiej przyswajalne. Wegetarianizm u dzieci jest szczególną metodą żywienia, która musi być prawidłowo opracowana, a często także suplementowana. Decydując się na jej stosowanie, należy nie tylko przełożyć na potomstwo własne preferencje żywieniowe, zarazić je własnym stylem życia, lecz także zapewnić bezpieczeństwo, korzystając z doświadczenia specjalistów. Dieta wegetariańska dla dzieci jest zdrowa tylko wtedy, gdy jest prawidłowo prowadzona i monitorowana pod kątem ewentualnych niedoborów pokarmowych. Dobrze zbilansowana i zdrowa dieta wegetariańska przynosi mnóstwo profitów, a każdy, kto ją stosuje, może powiedzieć: jestem wegetarianinem i…
- jestem szczupły,
- jestem zdrowy,
- jestem mądry,
- dobrze się rozwijam,
- szanuję prawa zwierząt,
- dbam o przyrodę,
- zmieniam świat,
- będę żyć długo i szczęśliwie.
