Witaminy dla dzieci – które z nich są szczególnie ważne?

Witaminy – co warto o nich wiedzieć?

Witaminy (dzielące się na rozpuszczalne w tłuszczach lub rozpuszczalne w wodzie) to organiczne składniki pokarmowe, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ich niedobór lub brak (nazywane hipowitaminozą lub awitaminozą) zaburza funkcjonowanie dziecka, niosąc za sobą poważne skutki zdrowotne. Gdy określonej witaminy jest zbyt dużo, mówimy o stanie hiperwitaminozy, która również wiąże się z negatywnymi konsekwencjami dla organizmu. Jak łatwo wywnioskować, konieczna jest optymalna podaż witamin. Podstawą w tym zakresie powinien być dobrze zbilansowany sposób żywienia.

Chcąc prawidłowo zaplanować dietę dziecka, należy pamiętać o spożywaniu 4-5 posiłków dziennie. Planując jadłospis dla najmłodszych, należy zwrócić uwagę na ich poziom aktywności oraz aktualną masę ciała. Dobrze również skorzystać z porad Instytutu Żywności i Żywienia, ponieważ prawidłowa dieta dziecka zapewnia prawidłowy rozwój organizmu oraz może ochronić przed chorobami cywilizacyjnymi.

Jak wspierać zdrowie i rozwój najmłodszych?

Szczególnie trudne zadanie mają pod tym względem rodzice ,,dzieci szkolnych”. Okres późnego dzieciństwa jest bardzo wymagający dla młodego organizmu. Przyspieszone tempo wzrostu, wzmożony wysiłek intelektualny i ruchowy, a także narażona z każdej strony na infekcje odporność – to wszystko sprawia, że podaż na cenne składniki odżywcze gwałtownie rośnie. Witaminy dla dzieci w wieku szkolnym, o których należy pamiętać w codziennej diecie, to z pewnością witaminy A, C, D, E, K oraz witaminy z grupy B.

• Witamina A – składnik kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Jej niedobór może być przyczyną ,,kurzej ślepoty”, problemów ze spojówkami oraz rogówką. Jest też niezwykle istotna dla zdrowia skóry. Wspiera proces gojenia się ran i korzystnie oddziałuje na złuszczanie naskórka. Stymuluje także układ odpornościowy oraz jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów.
• Witaminy z grupy B – są niezbędne dla funkcjonowania układu nerwowego. Omawiając witaminy dla dzieci, nie sposób ich pominąć, ponieważ to właśnie one łagodzą napięcie, redukują stres, wzmacniają koncentrację oraz poprawiają pamięć. Ponadto ryboflawina (B2) oraz kwas foliowy (B9) przeciwdziałają niedokrwistości, niacyna (B3) i pantenol (B5) to witaminy korzystnie działające m.in. na paznokcie, a kobalamina (B12) zapobiega zaburzeniom wzrostu oraz bierze udział w procesach krwiotwórczych.
• Witamina C – kwas askorbinowy to najpopularniejsza witamina “na odporność” dla dzieci, która ponadto jest też bardzo silnym przeciwutleniaczem. Pozwala chronić organizm przed wystąpieniem tzw. stresu oksydacyjnego, który osłabia układ immunologiczny, zwiększa ryzyko nowotworów, chorób metabolicznych etc. Co więcej, witamina C jest też niezwykle ważna dla procesów krwiotwórczych, ponieważ wspiera wchłanianie żelaza, co zmniejsza ryzyko anemii. Warto dodać także, że częste, małe dawki witaminy C zakwaszają mocz, co minimalizuje ryzyko zakażeń układu moczowego.
• Witamina D – stymuluje produkcję komórek układu immunologicznego, których celem jest zwalczanie chorobotwórczych drobnoustrojów. Zmniejsza też ryzyko i łagodzi przebieg chorób autoimmunologicznych oraz wspiera układ kostny. Niestety, u większości z nas obserwuje się jej niedobory. Jest to spowodowane ograniczeniem dostępu do promieniowania słonecznego, które jest niezbędne do jej produkcji. Ponadto niedoborom sprzyja niewielka zawartość witaminy D w produktach spożywczych – z pożywienia możemy dostarczyć zaledwie 10-20 proc. jej zapotrzebowania. Oznacza to, że u większości społeczeństwa – także dzieci – musi być suplementowana w postaci gotowych preparatów.
• Witamina E – odgrywa ważną rolę w procesie budowy komórek i gojenia się ran. Bierze również udział w wielu procesach metabolicznych, ekspresji genów oraz wpływa na układ nerwowy. Jej niedobory występują na szczęście stosunkowo rzadko, lecz mogą wiązać się m.in. z zaburzeniami wzroku (dotyczy to zwłaszcza dzieci), osłabieniem odporności oraz zwiększonym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego. Warto także zaznaczyć, że jest również silnym antyoksydantem, który znajdziemy głównie w żywności roślinnej – olejach roślinnych, orzechach, awokado.
• Witamina K – wspiera prawidłowe działanie układu krwionośnego. Dzięki niej możliwe są procesy krzepnięcia krwi, a rany szybciej się goją. Korzystnie wpływa też na układ kostny (stymuluje mineralizację kości), sercowo naczyniowy oraz immunologiczny (działa przeciwzapalnie oraz przeciwdrobnoustrojowo). Jej niedobór jest szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci – noworodków i niemowląt. Stąd też podanie witaminy K jest rekomendowane już w ciągu pierwszych godzin życia. Ma to na celu ochronę przed wystąpieniem VKDB (ang. Vitamin K Deficiency Bleeding), czyli stanu określanego wcześniej chorobą krwotoczną noworodka.

Witaminy dla dzieci – miej je pod kontrolą

Niestety, często trudno kontrolować ilość witamin w diecie dziecka. Wpływa na to przede wszystkim tempo życia – rzadko mamy czas na przygotowanie pięciu odpowiednio zbilansowanych posiłków każdego dnia. Co więcej, jedzenie nieraz jest pozbawione odpowiednich wartości odżywczych, a dzieci trudno przekonać do spożywania niektórych grup pokarmów. Kiedy warto rozpatrzyć wprowadzenie suplementacji? Jeżeli dziecko lub nastolatek:

• często je poza domem,
• sięga po posiłki typu fast food,
• prowadzi intensywny tryb życia – np. trenuje wymagający sport,
• często znajduje się w sytuacjach stresowych,
• ma obniżoną odporność,
• nie ma apetytu.

Podstawą powinna być jednak dieta, którą należy budować przede wszystkim w oparciu o warzywa i owoce. Jeśli zaobserwujemy u naszego dziecka spadek odporności, wynikający z zaburzeń pracy układu immunologicznego czy osłabienia organizmu po antybiotykoterapii, zauważamy problemy z koncentracją, nadmierne zmęczenie oraz stres, warto zastanowić się nad podawaniem odpowiednich preparatów witaminowych. Pamiętajmy, należy wybierać preparaty dostosowane do potrzeb najmłodszych. Tego typu środki są dostępne nie tylko w formie tabletek, lecz także lizaków, musującego proszku czy żelek w ciekawych kształtach i kolorach. Znacznie ułatwi to dzieciom przyjmowanie witamin.