Aktywne foliany w rozwoju dzieci

Kwas foliowy i foliany – co to za związki

Często pojawia się pytanie, czy foliany to kwas foliowy. Odpowiedź brzmi i tak, i nie, ponieważ foliany i kwas foliowy mają zarówno podobieństwa, jak i różnice. Wspólną cechą tych związków jest to, że są pochodnymi witaminy B9. Jednak aktywne foliany są naturalną odmianą tej witaminy, z kolei kwas foliowy to syntetyczna forma witaminy B9. Często jednak nazwy foliany, kwas foliowy, witamina B9 oraz witamina B11 stosowane są naprzemiennie, co nie jest prawidłowe.

Warto zaznaczyć, że zarówno foliany, jak i kwas foliowy stają się aktywne metabolicznie dopiero po wchłonięciu do organizmu oraz po przekształceniu w kwas 5-metyltetrahydrofoliowy (5-MTHF), przy czym przemiana kwasu foliowego następuje w wątrobie, a nie w układzie pokarmowym oraz jest znacznie bardziej skomplikowana i wymaga udziału wielu innych związków.

Z kolei naturalne foliany występują w roślinach jednocześnie z substancjami, które mogą ograniczać ich wchłanianie, dlatego często uważa się, że to właśnie kwas foliowy jest lepiej przyswajany. Niemniej jednak ostatnie doniesienia pokazują, że naturalne foliany mogą być równie efektywne. Kolejnym czynnikiem przemawiającym na rzecz folianów jest fakt, że kwas foliowy często bywa niedostatecznie metabolizowany przez organizm, przez co może dochodzić do jego nadmiernego gromadzenia, zwłaszcza w przypadku dużych dawek.

Aktywne foliany – działanie

Aktywne foliany są niezbędne do zachowania zdrowia całego organizmu, ponieważ biorą udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których z kolei zbudowane jest ludzkie DNA. Wpływ na wzrost każdej komórki ciała sprawia, że aktywne foliany w organizmie odgrywają bardzo ważną rolę, wykazując działanie, takie jak m.in.:

• udział w produkcji czerwonych krwinek;
• regulacja poziomu homocysteiny, a tym samym ochrona przed rozwojem m.in. chorób serca i miażdżycy;
• wsparcie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego;
• udział w produkcji enzymów trawiennych;
• wspomaganie wątroby, jelit i żołądka.

Aktywne foliany w ciąży – jak wpływają na rozwój dzieci?

Zapotrzebowanie na foliany rośnie u kobiet w ciąży nawet czterokrotnie, ponieważ prawidłowy poziom folianów jest niezbędny do zdrowego rozwoju dziecka. Warto zaznaczyć, że na zwiększenie ilości przyjmowanych folianów lub suplementację kwasu foliowego powinny zdecydować się już kobiety planujące ciążę.

Preparaty zawierające foliany, przeznaczone dla kobiet w ciąży, uwzględniają zwiększone ilości folianów w pierwszym trymestrze ciąży. Kobiety planujące ciążę zwykle decydują się na produkty jednoskładnikowe, zawierające syntetyczne pochodne witaminy B9, czyli kwas foliowy.

Ma to istotne znaczenie, ponieważ już w pierwszych tygodniach życia płodowego dochodzi do rozwoju układu nerwowego, natomiast niedobór folianów w ciąży może prowadzić m.in. do:

• niezamknięcia cewy nerwowej, co może spowodować wady wrodzone, takie jak np. bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa czy przepuklina oponowo-rdzeniowa;
• niedorozwoju łożyska, a tym samym wzrostu ryzyka odklejenia się łożyska;
• zwiększonego ryzyka poronienia;
• niskiej masy urodzeniowej noworodka;
• niedokrwistości;
• foliany zmniejszają także ryzyko innych wad rozwojowych oraz stanu przedrzucawkowego.

Warto zaznaczyć, że aktywne foliany warunkują wzrost każdej komórki w ludzkim organizmie, dlatego ich prawidłowy poziom jest niezbędny także do rozwoju dzieci poza życiem płodowym. Ich niedobór skutkuje osłabieniem zdolności umysłowej oraz zaburzeniami koncentracji, dlatego dziecko mające niedobory folianów może mieć problemy z przyswajaniem wiedzy, a tym samym nieprawidłowo się rozwijać. Foliany są również istotnym związkiem, który, podobnie jak inne witaminy z grupy B, wspomaga leczenie anemii u dzieci czy warunkuje ich prawidłowy wzrost.

Aktywne foliany w diecie

Nazwa foliany pochodzi od łacińskiego słowa „folianum”, co oznacza „liść” i w rzeczy samej aktywne foliany występują głównie w roślinach. Warto sięgać po produkty zawierające foliany w dużych ilościach, a są to m.in.:

• fasola i inne rośliny strączkowe;
• szpinak, brokuły, kapusta, szparagi, sałata, kalafior;
• żółtka jaj,
• ryż, soja, soczewica;
• pszenica;
• drożdże;
• cykoria;
• owoce cytrusowe, awokado, kiwi, mango.